spot_img

Aydınlatma ve Dijitalleşmenin Geleceği

ÖNER GÜNEŞDOĞDU
LED TEKNOLOJİLERİ SATIŞ MÜDÜRÜ

DALI, temelde 0/1-10V analog kontrolün basit, tek yönlü, yayın benzeri çalışmasının yerini alarak floresan balastların dijital kontrolüne, yapılandırılmasına ve sorgulanmasına olanak sağlamak için geliştirildi. Fikir ilk olarak Avrupa’daki bir balast şirketinden doğmuş, diğer 3 balast firmasının da destek vermesiyle balastlar için kullanılan iletişim protokolleri konusunda bir standart DALI, temelde 0/1-10V analog kontrolün basit, tek yönlü, yayın benzeri çalışmasının yerini alarak floresan balastların dijital kontrolüne, yapılandırılmasına ve sorgulanmasına olanak sağlamak için geliştirildi. Fikir ilk olarak Avrupa’daki bir balast şirketinden doğmuş, diğer 3 balast firmasının da destek vermesiyle balastlar için kullanılan iletişim protokolleri konusunda bir standart gelindiğinde günün taleplerine istinaden güncellenmiş ve yeni versiyonu DALI-2 olarak adlandırılmaya başlanmış. İlk nesil DALI ile DALI-2 arasındaki farkları incelersek, DALI-2’de birçok yeni komut ve özellik getirildiğini görürüz. İlk olarak DALI sürüm-1, sadece DALI sürücüleri konu edinirken, DALI-2, uygulama denetleyicileri ve giriş cihazları (örn. sensörler) gibi kontrol cihazlarını ve ayrıca güç kaynaklarını da kapsam içine alır. Yani kontrol cihazlarının DALI versiyon-1 logosunu taşıması mümkün değildir ve bu gruptaki sertifikalı ürünler yalnızca DALI-2 logosunu taşıyabilir. DALI-2, farklı üreticilerin ürünlerinin birlikte çalışabilirliğine odaklanmıştır ve DALI-2 sertifika programı sırasında, ürünlerin ilgili spesifikasyonlarla uyumluluğu daha ayrıntılı ve kapsamlı testlerden geçirildiğinden birlikte çalışabilirlik de garanti altına alındı.

DALI veya Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Arayüzü (Digital Addressable Lighting Interface),sağlıklı çalışan, esnek ve genişlemeye açık aydınlatma ağlarının kolay kurulumuna imkan veren, dijital aydınlatma kontrolüne özgü bir iletişim protokolüdür. Daha basit anlatmak gerekirse aydınlatmaya dijital teknolojiyi getiren iki yönlü bir haberleşme sistemidir.

DALI+, kablosuz ve IP tabanlı ağlar üzerinden haberleşen DALI anlamına gelir. DALI+ cihazları, mevcut DALI komutlarını kullanarak iletişim kurar, ancak veri DALI- 2 ve D4i tarafından kullanılan özel kablo çifti yerine kablosuz ve/veya IP tabanlı bir ortam üzerinden taşınır.

D4i, akıllı IoT’ye hazır armatürler için DALI standardıdır. D4i, kontrol ve güç gereksinimleriyle ilgilenerek, sensörlerin ve iletişim cihazlarının armatürlere monte edilmesini çok daha kolay hale getirir. Ayrıca, armatür içindeki akıllı D4i LED sürücüleri, çok çeşitli armatür, enerji ve teşhis verilerini standart bir biçimde saklama ve raporlama özelliğine sahiptir. Akıllı D4i armatürleri, yerleşik D4i sensörlerinden bilgi toplama ve performans izleme, varlık yönetimi, kestirimci bakım ve diğer birçok görev için veri sağlama yeteneğine sahip IoT için ideal platformlardır. Harici bir ağ ile iletişim ve veri alışverişi, kablosuz iletişim özelliklerine sahip bir D4i kontrol cihazı aracılığıyla gerçekleştirilebilir. D4i, DALI-2 sertifika programının bir uzantısıdır. D4i LED sürücüleri, güç kaynağı gereksinimleri ve akıllı veri
yetenekleriyle ilgili zorunlu bir dizi özelliğe sahiptir.

Genel olarak bir DALI sistemi, DALI veri yolu, kontrol cihazları, PSU ve DALI sürücü içeren aydınlatma
armatürlerinden oluşur. Sisteminin çekirdeği sensör, anahtar vb. gibi giriş cihazlarından dijital kontrol sinyallerini bir uygulama denetleyicisine taşıyan veri yoludur. DALI veri yolu, DALI beslemesini ve verilerini aynı kablo çifti üzerinde taşır ve 250mA’e kadar akım ve tipik olarak 16V sağlayan bir DALI güç kaynağı birimine (DALI PSU) ihtiyaç duyar. Ancak DALI hattı SELV değildir ve bu nedenle kablolamanın her zaman ana şebekede kullanıma uygun kablo ve esnek kabloyla yapılması gerekliliğidir. En yaygın olarak, şebeke gücünü de taşıyan 5 damarlı (faz, toprak, nötr, DA, DA) veya 6 damarlı (faz, acil durum faz, toprak, nötr, DA, DA) kablolar tercih edilir. Her DALI alt ağında 64 DALI sürücü ve 64 kontrol cihazı bulunabilir. DALI sürücü, LED’lere ve diğer ışık kaynaklarına güç sağlarken, kontrol cihazları, uygulama denetleyicilerini ve sensör, tuş ve anahtar gibi giriş cihazlarını içerir.

Sistemin beyni uygulama denetleyicisidir. Veri yolu üzerinden kontrol cihazlarından veri alıp işledikten sonra DALI sürücülere komutları gönderir. Sensör, anahtar vb giriş aygıtlarından 24 bitlik mesajlar alırken, DALI sürücülere 16 bitlik komutlar verir. Ayrıca DALI veri yolu üzerindeki veri trafiğini yöneterek çakışmaları kontrol eder ve gerektiğinde komutları yeniler. Harici bir ağa bağlanmak istenirse ağ geçidi de genellikle yine bir uygulama denetleyicisine entegre edilir.

DALI dimleme için tasarlandı. Bu nedenle en temel yönlerinden biri hassas, tekrarlanabilir ve standartlaştırılmış ışık seviyesi kontrolü sağlamasıdır. DALI-2 sertifikalı sürücüler, insan gözünün
hassasiyetine ve parlaklık algısına uyacak şekilde tasarlanmış standart bir karartma eğrisini takip ederler. DALI’nın diğer önemli faydalarından biri ise, kablolama tamamlandıktan çok sonra dahi ışıkları tek tek veya yazılım üzerinden tanımlanan gruplarının içine koyarak toplu kontrol etme yeteneğidir. Bu gruplar kablolamanın değişmesine gerek olmadan istendiği zaman değiştirilebilir, yeni senaryolar atanabilir. DALI topolojisi basittir ve kablolama maliyeti düşüktür. Zaman içerisinde doğacak ilave aygıt ekleme ihtiyaçlarına ek bir maliyet getirmiyor. “DaLI dimleme için tasarlandı. Bu nedenle en temel yönlerinden biri hassas, tekrarlanabilir ve standartlaştırılmış ışık seviyesi kontrolü sağlamasıdır.”